Μυστήριον ξένον- Απόπειρα ερμηνείας

Οι Ύμνοι των Χριστουγέννων είναι από κάθε άποψη αριστουργήματα! Γι' αυτό αξίζει να παραθέσουμε και άλλον ένα, για να δούμε την πνευματική-θεολογική, αλλά και φιλολογική αξία του και μια απόπειρα ερμηνείας του!

-Ως "Μυστήριον" ορίζεται μια απόρρητη και Ιερή Γνώση/Αλήθεια, Γεγονος ή Διδασκαλία, η οποία γνωστοποιείται -αποκλειστικά- στους μυημένους, στους μύστες, δηλαδή σε ανθρώπους, που κατόπιν διδασκαλίας και προπαρασκευής ηθικής, πνευματικής, αλλά και σωματικής, είναι σε θέση να δεχθούν αυτήν την ιερή και σημαντική πληροφορία.

Οι "μύστες" κατέχουν επομένως, μια προνομιακή θέση έναντι των άλλων -δηλαδή των αμύητων- ανθρώπων.

Έτσι, παρουσιάζεται από τον Ιερό Υμνογράφο το γεγονος της Γέννησης του Θεού-Λογου, ως "Μυστήριον Ξένον", δηλαδή ως μυστήριο παράξενο, αξιοθαύμαστο και κατ' επέκτασιν ασύλληπτο από τον μέσο ανθρώπινο νου.

Πώς μπορεί να το συλλάβει το ανθρώπινο μυαλό το υπέρλογο και υπερφυσικό γεγονός της Ενσαρκώσεως του Θεού; Πολλώ δε μάλλον, το ότι Γεννιέται Αυτός από Παρθένο Γυναίκα!

Έτσι το ότι "Είδε" ("Ορώ" στο κείμενο) με τα "μάτια" της ψυχής του αυτό το "Μυστήριον" ο Υμνογράφος είναι μια αποκαλυπτική και μυστική διδασκαλία, αλλά και μεταλαμπάδευση της γνώσης της Γέννησης του Θεου στους προνομιούχους -λόγω της πίστεως τους έναντι των άλλων θρησκειών- Χριστιανούς.

Στο κείμενο η Θεοτόκος παρουσιάζεται αλληγορικά ως "Χερουβεικός θρόνος", διότι περιέβαλε μέσα στην αγκαλιά της τον Θεό, όπως τα Χερουβείμ τον ουράνιο Θρόνο Του, και δηλώνεται, οτι η ταπεινότητα και η παρθενία της Θεοτόκου, την εξύψωσαν Αυτή -όπως και μέσω Αυτής και την θέση της γυναίκας στον Χριστιανισμό- στο να φτάσει σε σημείο να σχετίζεται με τον Θεό σαν να είναι ο Θρόνος Του και θεωρητικά στο επίπεδό Του!

Ο χώρος της Γέννησης δε, ταπεινότατος και φτωχός, ειναι μια απλή φάτνη, ένας στάβλος δηλαδή. Πράγμα που δείχνει την ταπείνωση του Θεού χάριν των ανθρώπων! Ότι δηλαδή Αυτός καταδέχθηκε πρωτον, επειδή το θέλει και δεύτερον, επειδή μάς αγαπά, να φανερωθεί και να γίνει μέρος της υλικής πραγματικότητας και έτσι να αντιληφθούμε τον Λόγο Του.

Ένας μικρός χωρικά στάβλος, για να χωρέσει τον Άπειρο και κατά το κείμενο "Αχώρητο" (που δεν μπορεί να χωρέσει πουθενά από υπαρξιακή σκοπιά) Θεό!

Έτσι, ο ποιητής γίνεται με τους στίχους του μυσταγωγός για τους Ορθόδοξους, οι οποίοι γινονται μύστες, αλλά και γνώστες πλέον του γεγονότος της ταπείνωσης και της Αποκάλυψης του Θεού στο ανθρώπινο γένος!

Ο Θεός ταπεινώθηκε και έγινε άνθρωπος, για να εξυψωθεί ο άνθρωπος δια της ταπεινώσεως του και να γίνει ένα με τον Θεό!

Όλα αυτά τα μηνύματα σε συνδυασμό με την κατανυκτική ευγενή και μουσική επένδυση, μάς μυούν, όπως είπαμε Ψυχή τε και Λόγω, στην υπαρξιακή αυτή Αλήθεια και μάς κάνουν, εμάς τους πιστούς, να γνωρίσουμε βιωματικά τον Θεό!

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί ότι η αλληγορία που χρησιμοποιειται εδώ, ο μύθος, όπως και η μεταφορά, η παραβολή και γενικά ο μεταφορικός και ποιητικός λόγος, είναι εκφραστικά μέσα, με τα οποία έννοιες συνήθως της Μεταφυσικής και γενικότερα της Φιλοσοφίας, ιδίως όμως έννοιες σχετικές με το "Επέκεινα" παρουσιάζονται με τέτοιον τρόπο, ώστε να γίνει αντιληπτό το περιεχόμενο τους κατά προσέγγιση από το ακροατήριο σε μια εκλαϊκευμένη μορφή των ειδικών αυτών νοημάτων, γιατί συνήθως αυτά δεν ειναι γνωστά και άμεσα προσβάσιμα στον ακροατή.

Συγκεκριμένα, οι πρώτες δυο περιπτώσεις χρησιμοποιούνται κατά κόρον στο πλατωνικό έργο, αλλά τις πραγματεύονται επίσης και οι ερμηνευτές του, οπώς εδώ και οι Πατέρες της Εκκλησίας. Η δε μεταφορά αξιοποιείται συνήθως από τους ποιητές, ενώ οι παραβολές κατ' εξοχήν από τον Ιησού Χριστό και τους Πατέρες της Εκκλησίας!

Ας δούμε λοιπόν τώρα τα παραπάνω στο ποιητικό κείμενο!

Στίχοι: «Μυστήριον ξένον, ὁρῶ καί παράδοξον, οὐρανόν τό Σπήλαιον, θρόνον Χερουβικόν, τήν Παρθένον, τήν φάτνην χωρίον, ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρnτος, Χριστός ὁ Θεός, ὅν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν».

-Μετάφραση: «Βλέπω μυστήριο περίεργο και ασύλληπτο, το Σπήλαιο Ουρανό, την Παρθένο ως Θρόνο, τον στάβλο γωνιά, όπου ξάπλωσε ο Αχώρητος Θεός, ο Χριστός, τον οποίον υμνώντας Τον τιμούμε και εξυψώνουμε».

Αγάπη και υγεια φίλες και φίλοι!